Perbezaan pertama ialah tentang hubungan di antara suami dan isteri, iaitu jika perceraian itu berlaku menerusi talaq rajii (talaq yang boleh diruju’semasa bekas isteri menjalani iddah), maka hubungan perkahwinan di antara mereka berdua belum lagi terputus kecuali apabila talaq tersebut bertukar menjadi talaq bain, iaitu sesudah habis iddahnya atau sejak awal-awal lagi dia diceraikan dengan talaq tiga.
Perceraian dengan sebab fasakh menyebabkan hubungan perkahwinan mereka terputus. Mereka tidak akan dapat kembali semula sebagai pasangan suami isteri kecuali dengan akad perkahwinan yang baru sekalipun bekas isteri masih di dalam iddahnya. Kedudukannya adalah sama seperti di dalam talaq bain.
Perbezaan kedua dari sudut bilangan talaq, si suami yang menceraikan isterinya menerusi talaq biasa begitu juga menerusi cara khulu’ akan berkurangan bilangan talaq yang dimilikinya, tetapi jika perceraian itu berlaku menerusi fasakh, maka bilangan talaq tidak akan berkurangan sekalipun dia merujuk kepadanya sesudah itu dengan akad perkahwinan yang baru.
Nafkah dalam keadaan Fasakh
Para fuqaha‟ berbeza pendapat dan pandangan tentang hukum memberi nafkah sekiranya berlaku fasakh antara suami isteri sebagaimana seperti berikut:-
Fuqaha mazhab Hanafiyy berpandangan bahawa sekiranya fasakh berlaku disebabkan suami sama ada kerana perkara yang ditegah ataupun tidak, isteri berhak menuntut semua jenis nafkah kerana halangan perkahwinan datang daripada pihak suami.
Sekiranya fasakh berlaku berpunya daripada pihak isteri, dengan perkara yang harus seperti menyusukan anaknya yang masih kecil, maka isteri berhak mendapat nafkah memandangkan dia tidak melakukan perkara yang menyebabkan gugurnya pemberian nafkah selepas ia diwajibkan.
Adapun sekiranya fasakh yang berlaku disebabkan pihak isteri dengan perkara yang ditegah, contohnya isteri murtad, maka isteri tidak berhak mendapat nafkah kerana ia menghalang kemesraan suami isteri (al-istimta‟) hasil daripada kehidupan berumahtangga dengan perkara maksiat, maka dia tidak berhak mendapat nafkah seperti isteri yang nusyuz. Walau bagaimanapun, dalam keadaan ini, dia berhak mendapat tempat tinggal kerana menetap di rumah suami ketika itu merupakan perkara wajib (hak Allah) dan ia tidak gugur dengan sebab maksiat yang dilakukan.
Fuqaha mazhab Malikiyy, Hanbaliyy dan Shafi‟iyy berpandangan sekiranya berlaku fasakh dan wanita tersebut hamil maka dia berhak mendapat nafkah dan tempat tinggal secara mutlak. Hal ini kerana dia perlu memberi perhatian yang lebih pada kehamilannya yang merupakan hasil daripada sebuah perkahwinan.
Sekiranya dia tidak hamil, maka dia tidak berhak memperolehi nafkah kerana keadaan ini menunjukkan bahawa dia telah terputus daripada semua perkara yang berkaitan dengan pernikahannya dan juga pembubaran kehidupan berumahtangga secara keseluruhannya. Adapun tempat tinggal: fuqaha mazhab Malikiyy dan Shafi‟iyy berpandangan bahawa hukumanya adalah wajib. Fuqaha Hanbaliyy pula mempunyai dua riwayat; riwayat yang paling masyhur: isteri tersebit tidak berhak mendapat tempat tinggal selepas berlakunya fasakh. Riwayat yang kedua: isteri tersebut hendaklah berhak mendapat tempat tinggal.
Wednesday 23 January 2019
Sulh di Mahkamah Syariah
Setiap kes yang didaftarkan di mahkamah akan melalui satu proses tapisan di mana Pendaftar mempunyai kuasa untuk mengenl pasti kes-kes yang perlu disalurkan kepada Majlis Sulh sebelum dilanjutkan ke mahkamah untuk perbicaraan. Kes-kes yang tersebut tidak boleh ditetapkan untuk perbicaraan dalam tempoh tiga bulan daripada tarikh saman tersebut difailkan. Malah Pendaftar selaku Pengerusi Sulh, sekiranya mengenal pasti sesuatu kes sebagai kes Sulh, perlu menetapkan tarikh pertemuan pertama Majlis Sulh dalam tempoh 21 hari daripada tarikh penerimaan saman dengan menyampaikan Notis Majlis Sulh kepada pihak-pihak yang terlibat seperti yang termaktub dalam Kaedah 3 yang antara lain menyebut-
Jika, selepas diterima sesuatu saman atau permohonan bagi apa-apa kausa tindakan, Pendaftar berpendapat bahawa ada kemungkinan yang munasabah bagi penyelesaian antara pihak-pihak kepada tindakan itu, Pendaftar
—
(a) tidak boleh menetapkan tarikh perbicaraan bagi tindakan itu dalam tempoh tiga bulan dari penerimaan saman atau permohonan itu; (b) hendaklah dengan seberapa segera yang boleh dilaksanakan, menetapkan tarikh bagi pihak-pihak mengadakan Sulh; dan (c) hendaklah menyampaikan notis tentang tarikh yang ditetapkan bagi Sulh kepada pihak-pihak.
Prosedur penyerahan Notis Sulh kepada pihak-pihak di dalam Majlis Sulh hendaklah mengikut prosedur penyerahan saman sebagaimana yang terdapat di dalam Undang-Undang Tatacara Mal Mahkamah Syariah Negeri-Negeri. Serahan boleh dilakukan samada secara serahan kediri (bagi penyampaian dalam bidang kuasa) atau melalui mana-mana mahkamah yang mempunyai bidangkuasa di dalam kawasan tempatan penerima serahan tersebut (bagi penyampaian luar bidang kuasa).
Pihak-pihak yang terlibat dalam kes Sulh sahaja yang perlu menghadirkan diri dalam Majlis Sulh tanpa campur tangan peguam atau orang tengah yang lain kecuali dengan kebenaran Pengerusi.
Dalam Majlis Sulh, Pengerusi berperanan membantu pihak-pihak yang bertikai bagi menyelesaikan pertikaian mereka seusai rintihan kedua-dua pihak telah didengari. Susur galur gerak kerja Pengerusi atau pegawai Sulh diperincikan dalam Manual Kerja Sulh agar Majlis Sulh dapat dikendalikan secara efektif dan teratur yang antara lain menggariskan tatacara perjalanan Majlis Sulh bermula dengan sesi ta‟aruf antara pegawai Sulh dan pihak-pihak yang bertikai, pembentangan tuntutan kes, dan perbincangan bersama bagi mencapai jalan penyelesaian kepada masalah yang berbangkit. Sekiranya kedua-dua pihak nyata tidak dapat bersepakat dalam mana-mana tuntutan yang dibangkitkan, maka pegawai Sulh akan membuat pertemuan secara kaukus terlebih dahulu sebelum menemukan kedua-dua belah pihak dalam perbincangan langsung. Pengerusi antara lain juga diberi kuasa untuk mengambil keterangan, menerima apa-apa dokumen yang relevan dengan perjalanan kes serta boleh menangguhkan kes sekiranya dirasakan perlu.
Perjanjian persetujuan antara pihak akan mengikat pihak-pihak yang terlibat sebaik sahaja ianya direkodkan sebagai penghakiman persetujuan. Dalam erti kata lain, mana-mana perjanjian persetujuan Sulh tidak boleh dilaksanakan atau dikuatkuasakan tanpa terlebih dahulu memperolehi perintah Mahkamah. Oleh itu, deraf perjanjian akan dikemukakan terlebih dahulu kepada pihak-pihak terbabit untuk disahkan dan ditandatangani. Sekiranya pihak-pihak berpuas hati dengan terma-terma yang dimasukkan dalam perjanjian persetujuan, maka ia akan direkodkan sebagai penghakiman atas pengakuan atau persetujuan sepertimana yang termaktub dalam seksyen 131 Akta 585 di hadapan mahkamah dengan kehadiran kedua-dua pihak berserta peguam mereka (sekiranya ada)
Kesan perjanjian persetujuan Sulh yang menepati kehendak Hukum Syarak yang telah direkodkan dan disahkan oleh Mahkamah tidak boleh ditarik balik dan tidak boleh dirayu oleh pihak-pihak yang terlibat dengan perjanjian persetujuan tersebut.
Manakala, sekiranya Majlis Sulh mendepani jalan buntu dalam membantu pasangan bertikai, maka Pengerusi perlu mengemukakan laporan berserta sebarang catatan dan syor yang difikirkan perlu sebagai panduan mahkamah sebelum penetapan tarikh bicara prosiding tersebut dilakukan.
Jika, selepas diterima sesuatu saman atau permohonan bagi apa-apa kausa tindakan, Pendaftar berpendapat bahawa ada kemungkinan yang munasabah bagi penyelesaian antara pihak-pihak kepada tindakan itu, Pendaftar
—
(a) tidak boleh menetapkan tarikh perbicaraan bagi tindakan itu dalam tempoh tiga bulan dari penerimaan saman atau permohonan itu; (b) hendaklah dengan seberapa segera yang boleh dilaksanakan, menetapkan tarikh bagi pihak-pihak mengadakan Sulh; dan (c) hendaklah menyampaikan notis tentang tarikh yang ditetapkan bagi Sulh kepada pihak-pihak.
Prosedur penyerahan Notis Sulh kepada pihak-pihak di dalam Majlis Sulh hendaklah mengikut prosedur penyerahan saman sebagaimana yang terdapat di dalam Undang-Undang Tatacara Mal Mahkamah Syariah Negeri-Negeri. Serahan boleh dilakukan samada secara serahan kediri (bagi penyampaian dalam bidang kuasa) atau melalui mana-mana mahkamah yang mempunyai bidangkuasa di dalam kawasan tempatan penerima serahan tersebut (bagi penyampaian luar bidang kuasa).
Pihak-pihak yang terlibat dalam kes Sulh sahaja yang perlu menghadirkan diri dalam Majlis Sulh tanpa campur tangan peguam atau orang tengah yang lain kecuali dengan kebenaran Pengerusi.
Dalam Majlis Sulh, Pengerusi berperanan membantu pihak-pihak yang bertikai bagi menyelesaikan pertikaian mereka seusai rintihan kedua-dua pihak telah didengari. Susur galur gerak kerja Pengerusi atau pegawai Sulh diperincikan dalam Manual Kerja Sulh agar Majlis Sulh dapat dikendalikan secara efektif dan teratur yang antara lain menggariskan tatacara perjalanan Majlis Sulh bermula dengan sesi ta‟aruf antara pegawai Sulh dan pihak-pihak yang bertikai, pembentangan tuntutan kes, dan perbincangan bersama bagi mencapai jalan penyelesaian kepada masalah yang berbangkit. Sekiranya kedua-dua pihak nyata tidak dapat bersepakat dalam mana-mana tuntutan yang dibangkitkan, maka pegawai Sulh akan membuat pertemuan secara kaukus terlebih dahulu sebelum menemukan kedua-dua belah pihak dalam perbincangan langsung. Pengerusi antara lain juga diberi kuasa untuk mengambil keterangan, menerima apa-apa dokumen yang relevan dengan perjalanan kes serta boleh menangguhkan kes sekiranya dirasakan perlu.
Perjanjian persetujuan antara pihak akan mengikat pihak-pihak yang terlibat sebaik sahaja ianya direkodkan sebagai penghakiman persetujuan. Dalam erti kata lain, mana-mana perjanjian persetujuan Sulh tidak boleh dilaksanakan atau dikuatkuasakan tanpa terlebih dahulu memperolehi perintah Mahkamah. Oleh itu, deraf perjanjian akan dikemukakan terlebih dahulu kepada pihak-pihak terbabit untuk disahkan dan ditandatangani. Sekiranya pihak-pihak berpuas hati dengan terma-terma yang dimasukkan dalam perjanjian persetujuan, maka ia akan direkodkan sebagai penghakiman atas pengakuan atau persetujuan sepertimana yang termaktub dalam seksyen 131 Akta 585 di hadapan mahkamah dengan kehadiran kedua-dua pihak berserta peguam mereka (sekiranya ada)
Kesan perjanjian persetujuan Sulh yang menepati kehendak Hukum Syarak yang telah direkodkan dan disahkan oleh Mahkamah tidak boleh ditarik balik dan tidak boleh dirayu oleh pihak-pihak yang terlibat dengan perjanjian persetujuan tersebut.
Manakala, sekiranya Majlis Sulh mendepani jalan buntu dalam membantu pasangan bertikai, maka Pengerusi perlu mengemukakan laporan berserta sebarang catatan dan syor yang difikirkan perlu sebagai panduan mahkamah sebelum penetapan tarikh bicara prosiding tersebut dilakukan.
Poligami di Malaysia
Dalam konteks undang-undang di Malaysia, seorang lelaki Muslim yang sudah berkahwin tidak boleh membuat akad nikah perkahwinan yang lain dengan perempuan yang lain melainkan setelah mendapat kebenaran secara bertulis terlebih dahulu daripada Mahkamah Syariah. Setelah mendapat kebenaran mahkamah untuk berpoligami dan sekiranya mahkamah berpuas hati bahawa perkahwinan tersebut adalah sah menurut Hukum Syarak maka Mahkamah boleh memerintahkan supaya perkahwinan itu didaftarkan. Poligami tanpa kebenaran merupakan suatu kesalahan menurut Seksyen 124 Enakmen Undang-undang Keluarga Islam dan boleh dikenakan denda tidak melebihi RM1000 serta penjara tidak melebihi enam bulan atau kedua-duanya penjara dan denda.
Permohonan untuk kebenaran berpoligami hendaklah dikemukakan kepada Mahkamah mengikut cara yang ditetapkan dan hendaklah disertai dengan suatu iqrar menyatakan alasan-alasan mengapa perkahwinan yang dicadangkan itu dikatakan patut atau perlu, pendapatan pemohon pada masa itu, butir-butir komitmennya dan kewajipan dan liabiliti kewangannya yang boleh ditentukan, bilangan orang tanggungannya, termasuk orang yang akan menjadi orang tanggungannya berikutan dengan perkahwinan yang dicadangkan itu, dan sama ada izin atau pandangan isteri atau isteri-isterinya yang sedia ada telah diperoleh terhadap perkahwinannya yang dicadangkan itu.
Setelah itu, Mahkamah hendaklah memanggil pemohon, isteri atau isteri-isterinya yang sedia ada, bakal isteri, wali kepada bakal isteri, jika ada, dan orang lain yang difikirkan oleh Mahkamah boleh memberikan maklumat mengenai perkahwinan yang dicadangkan itu untuk hadir apabila permohonan itu didengar, yang hendaklah dilakukan dalam Mahkamah tertutup, dan Mahkamah boleh memberikan kebenaran yang dipohon itu jika berpuas hati bahawa perkahwinan yang dicadangkan itu adalah patut atau perlu, dengan mengambil kira, antara lain, hal-hal keadaan yang berikut, iaitu, kemandulan, keuzuran jasmani, ketidaklayakan dari segi jasmani untuk persetubuhan, keingkaran sengaja untuk mematuhi perintah untuk pemulihan hak-hak persetubuhan, atau gila di pihak isteri atau isteri-isteri yang sedia ada;bahawa pemohon mempunyai kemampuan yang membolehkan dia menanggung, sebagaimana yang dikehendaki oleh Hukum Syarak, semua isteri dan orang tanggungannya, termasuk orang yang akan menjadi orang-orang tanggungannya berikutan dengan perkahwinan yang dicadangkan itu; bahawa pemohon akan berupaya memberikan layanan yang adil kepada semua isterinya mengikut kehendak Hukum Syarak; dan bahawa perkahwinan yang dicadangkan itu tidak akan menyebabkan darar syari’e kepada isteri atau isteri-isteri yang sedia ada.
Permohonan untuk kebenaran berpoligami hendaklah dikemukakan kepada Mahkamah mengikut cara yang ditetapkan dan hendaklah disertai dengan suatu iqrar menyatakan alasan-alasan mengapa perkahwinan yang dicadangkan itu dikatakan patut atau perlu, pendapatan pemohon pada masa itu, butir-butir komitmennya dan kewajipan dan liabiliti kewangannya yang boleh ditentukan, bilangan orang tanggungannya, termasuk orang yang akan menjadi orang tanggungannya berikutan dengan perkahwinan yang dicadangkan itu, dan sama ada izin atau pandangan isteri atau isteri-isterinya yang sedia ada telah diperoleh terhadap perkahwinannya yang dicadangkan itu.
Setelah itu, Mahkamah hendaklah memanggil pemohon, isteri atau isteri-isterinya yang sedia ada, bakal isteri, wali kepada bakal isteri, jika ada, dan orang lain yang difikirkan oleh Mahkamah boleh memberikan maklumat mengenai perkahwinan yang dicadangkan itu untuk hadir apabila permohonan itu didengar, yang hendaklah dilakukan dalam Mahkamah tertutup, dan Mahkamah boleh memberikan kebenaran yang dipohon itu jika berpuas hati bahawa perkahwinan yang dicadangkan itu adalah patut atau perlu, dengan mengambil kira, antara lain, hal-hal keadaan yang berikut, iaitu, kemandulan, keuzuran jasmani, ketidaklayakan dari segi jasmani untuk persetubuhan, keingkaran sengaja untuk mematuhi perintah untuk pemulihan hak-hak persetubuhan, atau gila di pihak isteri atau isteri-isteri yang sedia ada;bahawa pemohon mempunyai kemampuan yang membolehkan dia menanggung, sebagaimana yang dikehendaki oleh Hukum Syarak, semua isteri dan orang tanggungannya, termasuk orang yang akan menjadi orang-orang tanggungannya berikutan dengan perkahwinan yang dicadangkan itu; bahawa pemohon akan berupaya memberikan layanan yang adil kepada semua isterinya mengikut kehendak Hukum Syarak; dan bahawa perkahwinan yang dicadangkan itu tidak akan menyebabkan darar syari’e kepada isteri atau isteri-isteri yang sedia ada.
Fatwa berkaitan harta sepencarian
Harta sepencarian juga turut diputuskan melalui keputusan Fatwa Muzakarah Kebangsaan yang menyatakan bahawa:
1. Segala yang diberi atau dihibahkan oleh suami kepada isteri atau sebaliknya dengan bukti secara syarak atau dengan pengakuan dari pihak yang memberi adalah menjadi hak kepada yang menerima.
2. Mengenai rumah tempat tinggal dan perabot pada dasarnya adalah menjadi hak suami kecuali ada kenyataan menunjukkan bahawa suami menghibahkan kepada isterinya, atau isteri yang punya.
3. Mas kahwin, pakaian dan nafkah pada dasarnya adalah menjadi hak isteri.
Di Malaysia, perundangan mengenai harta sepencarian ini telah diterima pakai serta diperuntukkan di dalam undang-undang keluarga Islam Negeri dan juga Wilayah Persekutuan. Di samping itu, di dalam konteks harta sepencarian di dalam harta pusaka, beberapa negeri telah mengeluarkan fatwa mengharuskan tuntutan di buat oleh mana-mana pihak ke atas harta sepencarian yang dimiliki atas nama suami atau isteri yang telah meninggal dunia. Sebagai contoh, Kerajaan Negeri Selangor telah mewartakan fatwa tentang pembahagian harta sepencarian di antara suami isteri setelah kematian salah satu pasangan sama ada kematian isteri atau kematian suami.
Fatwa tersebut menjelaskan seperti berikut:
1. Harta sepencarian selepas kematian salah satu pihak dalam perkahwinan di Negeri Selangor boleh dibahagikan kepada suami atau isteri sebelum difaraidkan termasuk setelah dilepaskan tanggungan di mati.
2. Pembahagian harta sepencarian tersebut hendaklah diberikan mengikut takat sumbangan sama ada secara langsung atau tidak langsung dari kedua-dua belah pihak.
3. Persetujuan pembahagian hendaklah dibuat melalui perintah Mahkamah.
Berdasarkan kepada Fatwa tersebut jelas menunjukkan bahawa salah satu pihak yang selepas kematian salah satu pihak yang lain boleh menuntut harta sepencarian sebelum difaraidkan kepada ahli waris.
Bagi harta tanah rancangan FELDA, pihak berkenaan telah menerima konsep pembahagian harta tersebut akibat kematian yang menjadi dasar memberi keutamaan kepada balu si mati yang telah bersama-sama menyertai rancangan tanah sebagai waris pengganti. Perkahwinan menjadi perkara pokok kepada perolehan harta tanah rancangan FELDA tersebut kerana ianya dibuka kepada mereka yang telah berkahwin sahaja yang layak menyertainya.
Dalam perkara tersebut, Fatwa Majlis Kebangsaan turut mengesahkan dasar perolehan harta sepencarian ke atas tanah rancangan FELDA tidak bercanggah dengan Hukum Syarak. Fatwa tersebut menjelaskan bahawa:
1. Bersetuju bahawa amalan yang dilaksanakan di rancangan FELDA mengenai pewarisan harta yang berdasarkan AKta Tanah 1960 adalah tidak bertentangan kerana persetujuan satu penama itu dibuat atas persepakatan semua pihak yang terlibat.
2. Sekiranya tidak mendapat persetujuan waris-waris untuk melantik seseorang daripada mereka sebagai wakil maka:-
(i) Harta simati hendaklah dijual.
(ii) Penjualan harta tersebut hendaklah diberi keutamaan kepada waris.
(iii) Hasil dari penjualan harta tersebut hendaklah dibahagikan kepada waris mengikut faraid.
(iv) Kalau harta simati tidak habis dibahagikan, maka lebihan pembahagian itu hendaklah diserahkan kepada Baitulmal.
3. Bersetuju bahawa amalan yang dilaksanakan di rancangan FELDA mengenai harta sepencarian tidak bertentangan dengan Hukum Syarak.
Secara ringkasnya, harta sepencarian boleh wujud dalam tiga keadaan iaitu:-
Pertama: Harta yang diperolehi bersama oleh suami isteri semasa perkahwinan berkuatkuasa menurut syarat-syarat yang ditentukan oleh Hukum Syarak, dengan usaha bersama mereka.
Kedua: Harta yang diperelohi bersama oleh suami isteri semasa perkahwinan berkuatkuasa menurut syarat-syarat yang ditentukan oleh Hukum Syarak, dengan usaha tunggal satu pihak kepada perkahwinan itu.
Ketiga: Aset-aset yang dipunyai oleh satu pihak sebelum perkahwinan itu yang telah dimajukan pada sebahagian besarnya dalam masa perkahwinan itu berkuatkuasa menurut syarat-syarat yang ditentukan oleh Hukum Syarak oleh pihak yang satu lagi atau dengan usaha bersama suami isteri.
1. Segala yang diberi atau dihibahkan oleh suami kepada isteri atau sebaliknya dengan bukti secara syarak atau dengan pengakuan dari pihak yang memberi adalah menjadi hak kepada yang menerima.
2. Mengenai rumah tempat tinggal dan perabot pada dasarnya adalah menjadi hak suami kecuali ada kenyataan menunjukkan bahawa suami menghibahkan kepada isterinya, atau isteri yang punya.
3. Mas kahwin, pakaian dan nafkah pada dasarnya adalah menjadi hak isteri.
Di Malaysia, perundangan mengenai harta sepencarian ini telah diterima pakai serta diperuntukkan di dalam undang-undang keluarga Islam Negeri dan juga Wilayah Persekutuan. Di samping itu, di dalam konteks harta sepencarian di dalam harta pusaka, beberapa negeri telah mengeluarkan fatwa mengharuskan tuntutan di buat oleh mana-mana pihak ke atas harta sepencarian yang dimiliki atas nama suami atau isteri yang telah meninggal dunia. Sebagai contoh, Kerajaan Negeri Selangor telah mewartakan fatwa tentang pembahagian harta sepencarian di antara suami isteri setelah kematian salah satu pasangan sama ada kematian isteri atau kematian suami.
Fatwa tersebut menjelaskan seperti berikut:
1. Harta sepencarian selepas kematian salah satu pihak dalam perkahwinan di Negeri Selangor boleh dibahagikan kepada suami atau isteri sebelum difaraidkan termasuk setelah dilepaskan tanggungan di mati.
2. Pembahagian harta sepencarian tersebut hendaklah diberikan mengikut takat sumbangan sama ada secara langsung atau tidak langsung dari kedua-dua belah pihak.
3. Persetujuan pembahagian hendaklah dibuat melalui perintah Mahkamah.
Berdasarkan kepada Fatwa tersebut jelas menunjukkan bahawa salah satu pihak yang selepas kematian salah satu pihak yang lain boleh menuntut harta sepencarian sebelum difaraidkan kepada ahli waris.
Bagi harta tanah rancangan FELDA, pihak berkenaan telah menerima konsep pembahagian harta tersebut akibat kematian yang menjadi dasar memberi keutamaan kepada balu si mati yang telah bersama-sama menyertai rancangan tanah sebagai waris pengganti. Perkahwinan menjadi perkara pokok kepada perolehan harta tanah rancangan FELDA tersebut kerana ianya dibuka kepada mereka yang telah berkahwin sahaja yang layak menyertainya.
Dalam perkara tersebut, Fatwa Majlis Kebangsaan turut mengesahkan dasar perolehan harta sepencarian ke atas tanah rancangan FELDA tidak bercanggah dengan Hukum Syarak. Fatwa tersebut menjelaskan bahawa:
1. Bersetuju bahawa amalan yang dilaksanakan di rancangan FELDA mengenai pewarisan harta yang berdasarkan AKta Tanah 1960 adalah tidak bertentangan kerana persetujuan satu penama itu dibuat atas persepakatan semua pihak yang terlibat.
2. Sekiranya tidak mendapat persetujuan waris-waris untuk melantik seseorang daripada mereka sebagai wakil maka:-
(i) Harta simati hendaklah dijual.
(ii) Penjualan harta tersebut hendaklah diberi keutamaan kepada waris.
(iii) Hasil dari penjualan harta tersebut hendaklah dibahagikan kepada waris mengikut faraid.
(iv) Kalau harta simati tidak habis dibahagikan, maka lebihan pembahagian itu hendaklah diserahkan kepada Baitulmal.
3. Bersetuju bahawa amalan yang dilaksanakan di rancangan FELDA mengenai harta sepencarian tidak bertentangan dengan Hukum Syarak.
Secara ringkasnya, harta sepencarian boleh wujud dalam tiga keadaan iaitu:-
Pertama: Harta yang diperolehi bersama oleh suami isteri semasa perkahwinan berkuatkuasa menurut syarat-syarat yang ditentukan oleh Hukum Syarak, dengan usaha bersama mereka.
Kedua: Harta yang diperelohi bersama oleh suami isteri semasa perkahwinan berkuatkuasa menurut syarat-syarat yang ditentukan oleh Hukum Syarak, dengan usaha tunggal satu pihak kepada perkahwinan itu.
Ketiga: Aset-aset yang dipunyai oleh satu pihak sebelum perkahwinan itu yang telah dimajukan pada sebahagian besarnya dalam masa perkahwinan itu berkuatkuasa menurut syarat-syarat yang ditentukan oleh Hukum Syarak oleh pihak yang satu lagi atau dengan usaha bersama suami isteri.
Harta sepencarian menurut undang-undang Islam Malaysia
Harta sepencarian di Malaysia dikenali dengan pelbagai nama antaranya harta syarikat, harta usaha sama, carian laki bini, pencarian dan sebagainya. Tuntutan untuk mendapatkan sebahagian harta sepencarian bagi orang Islam pada mulanya didasarkan atas adat Melayu dan tuntutan itu boleh dibuat di Mahkamah Sivil dan Mahkamah Syariah. Mahkamah Sivil telah memutuskan bahawa hak itu adalah muncul dari adat Melayu. Selepas pindaan Perlembagaan Perkara 121 (1A) kes yang berkaitan dengan harta sepencarian orang Islam telah dibawa ke Mahkamah Syariah. Perkara 121 (1A) memperuntukkan bahawa Mahkamah Tinggi Sivil tidak mempunyai bidangkuasa dalam mana-mana perkara yang termaktub dalam bidangkuasa Mahkamah Syariah. Apabila kes-kes itu dibawa ke hadapan Mahkamah Syariah sebelum perundangan yang berkenaan diadakan, kadi-kadi nampaknya sukar hendak mencari asas untuk tuntutan harta sepencarian di bawah undang-undang Islam. Dalam banyak kes-kes tersebut, mereka menganggap perkara itu sebagai pertikaian antara pihak-pihak itu mengenai harta dan mereka telah mencuba mencari penyelesaian melalui persetujuan antara pihak-pihak itu melalui pembahagian yang saksama antara mereka. Kini, harta sepencarian selepas perceraian merupakan hukum adat orang-orang Melayu yang telah diberi pengiktirafan undang-undang di bawah enakmen-enakmen negeri. Seksyen 2 Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam (Selangor) 2003 mendefinisikan harta sepencarian sebagai harta yang diperolehi bersama oleh suami isteri semasa perkahwinan berkuatkuasa mengikut syarat-syarat yang ditentukan oleh hukum syarak.
Tidak terdapat nas yg jelas sama ada di dlm al-Quran mahupun al-Sunnah. Hanya dibahaskan ulama-ulama di dalam kitab mengenai “Mata’ al-Bayt” iaitu perkakasan rumah & ada yang menyebut sebagai “Mal al-Zawjayn” yg bermaksud harta suami isteri.
Hadis:
ما رأه المسلمون حسنا فهو عند ألله الحسن
“Apa-apa yg dipandang baik olh org Islam maka baik juga di sisi Allah”
Kaedah fiqh – adat yang diakui sebagai hukum & uruf itu diiktibarkan oleh syarak
Firman Allah dlm Surah al-Nisa’ 4: 32:
للرجال نصيب ممااكتسبوا وللنسأ نصيب مما اكتسبن
“…Bagi lelaki ada bahagian dari apa yg diusahakannya & bagi perempuan pula ada bahagian dari apa yg mereka usahakan...”
Rujukan berkenaan pembahagian harta sepencarian boleh dirujuk dalam Kitab Bughyah al-Mustarshidin yang menyatakan:
“Telah bercampur harta suami isteri & tak diketahui harta sesiapa yang lebih
banyak, tak ada tanda-tanda yang dapat membezakan harta salah seorangnya,
kemudian berlaku perceraian di antara keduanya atau mati, maka tak sah salah
seorang & mereka (suami isteri atau warisnya) memerintah (mengguna) sesuatu
daripada harta itu sebelum dapat dibezakan atau sblm dibuat perdamaian (al-Sulh)
Jika mereka tidak menyetujui satu pun dariipada yang demikian, maka pihak
yg memiliki sesuatu dari harta (memegang harta) akan diterima
cakapnya dgn sumpahnya; bahawa harta itu miliknya. Tetapi jika harta
itu dimiliki oleh kedua-duanya (masing-masing memegang harta), maka
masing-masing boleh meminta pihak yang lain bersumpah, kemudian harta itu
dibahagi dua”
Imam Syafie telah menghuraikan di dalam kitab Al-Umm berkenaan perkakas rumah:
Apabila bertelingkah seorang lelaki dengan seorang perempuan (suami isteri)tentang perkakas rumah yang keduanya menduduki rumah itu sebab mereka berpisah atau kematian.
Bagi perkakas rumah apabila mereka menduduki sebuah rumah yang menjadi milik mereka, maka secara zahirnya perkakas itu menjadi milik kedua-duanya. Maka kedua-duanya bersumpah bagi menyokong dakwaan pemilik.
Kitab Bughyah al-Mustarshidin. Hlm . 159
Jika kedua-duanya bersumpah maka perkakas itu dibahagikan dua antara mereka, sebab pihak lelaki kadangkala memiliki perkakas perempuan dengan cara membeli, mewarisi dan sebagainya. Begitu juga perempuan kadangkala memiliki perkakas lelaki dengan cara membeli, mewarisi dan sebagainya.
Sumbangan isteri sebagai suri rumah diambil kira dalam pembahagian harta sepencarian ada dihuraikan dalam Matan Fathul Mu’in.
‘adapun perkara yang tidak khusus kepada isteri melakukannya, seperti memasak makanan dan mencuci pakaian suami, maka tidaklah menjadi kewajipan ke atas isteri, tetapi kewajipan tersebut menjadi tugas suami isteri. Oleh yang demekian suami kenalah menangani sendiri iaitu dengan suami membayar upah dan sebagainya.’
Apabila seseorang isteri bertugas di rumah, dirinya juga perlu diberi upah.
Tidak terdapat nas yg jelas sama ada di dlm al-Quran mahupun al-Sunnah. Hanya dibahaskan ulama-ulama di dalam kitab mengenai “Mata’ al-Bayt” iaitu perkakasan rumah & ada yang menyebut sebagai “Mal al-Zawjayn” yg bermaksud harta suami isteri.
Hadis:
ما رأه المسلمون حسنا فهو عند ألله الحسن
“Apa-apa yg dipandang baik olh org Islam maka baik juga di sisi Allah”
Kaedah fiqh – adat yang diakui sebagai hukum & uruf itu diiktibarkan oleh syarak
Firman Allah dlm Surah al-Nisa’ 4: 32:
للرجال نصيب ممااكتسبوا وللنسأ نصيب مما اكتسبن
“…Bagi lelaki ada bahagian dari apa yg diusahakannya & bagi perempuan pula ada bahagian dari apa yg mereka usahakan...”
Rujukan berkenaan pembahagian harta sepencarian boleh dirujuk dalam Kitab Bughyah al-Mustarshidin yang menyatakan:
“Telah bercampur harta suami isteri & tak diketahui harta sesiapa yang lebih
banyak, tak ada tanda-tanda yang dapat membezakan harta salah seorangnya,
kemudian berlaku perceraian di antara keduanya atau mati, maka tak sah salah
seorang & mereka (suami isteri atau warisnya) memerintah (mengguna) sesuatu
daripada harta itu sebelum dapat dibezakan atau sblm dibuat perdamaian (al-Sulh)
Jika mereka tidak menyetujui satu pun dariipada yang demikian, maka pihak
yg memiliki sesuatu dari harta (memegang harta) akan diterima
cakapnya dgn sumpahnya; bahawa harta itu miliknya. Tetapi jika harta
itu dimiliki oleh kedua-duanya (masing-masing memegang harta), maka
masing-masing boleh meminta pihak yang lain bersumpah, kemudian harta itu
dibahagi dua”
Imam Syafie telah menghuraikan di dalam kitab Al-Umm berkenaan perkakas rumah:
Apabila bertelingkah seorang lelaki dengan seorang perempuan (suami isteri)tentang perkakas rumah yang keduanya menduduki rumah itu sebab mereka berpisah atau kematian.
Bagi perkakas rumah apabila mereka menduduki sebuah rumah yang menjadi milik mereka, maka secara zahirnya perkakas itu menjadi milik kedua-duanya. Maka kedua-duanya bersumpah bagi menyokong dakwaan pemilik.
Kitab Bughyah al-Mustarshidin. Hlm . 159
Jika kedua-duanya bersumpah maka perkakas itu dibahagikan dua antara mereka, sebab pihak lelaki kadangkala memiliki perkakas perempuan dengan cara membeli, mewarisi dan sebagainya. Begitu juga perempuan kadangkala memiliki perkakas lelaki dengan cara membeli, mewarisi dan sebagainya.
Sumbangan isteri sebagai suri rumah diambil kira dalam pembahagian harta sepencarian ada dihuraikan dalam Matan Fathul Mu’in.
‘adapun perkara yang tidak khusus kepada isteri melakukannya, seperti memasak makanan dan mencuci pakaian suami, maka tidaklah menjadi kewajipan ke atas isteri, tetapi kewajipan tersebut menjadi tugas suami isteri. Oleh yang demekian suami kenalah menangani sendiri iaitu dengan suami membayar upah dan sebagainya.’
Apabila seseorang isteri bertugas di rumah, dirinya juga perlu diberi upah.
Tuesday 4 December 2018
Harta Sepencarian selepas perceraian di Malaysia
ž Menurut seksyen 2 Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam
mendefinisikan harta sepencarian sebagai harta
yang diperolehi bersama oleh suami isteri semasa perkahwinan berkuatkuasa
mengikut syarat-syarat yang ditentukan oleh hukum syarak.
apakah perkara yg diambil
kira oleh mahkamah utk tentukan kadar dlm pembahagian harta sepencarian?
ž Seksyen 122 (2) Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam
ž Mahkamah hendaklah mengambil kira
ž 1. takat sumbangan yang telah dibuat oleh tiap-tiap satu
pihak dlm bentuk wang, harta atau kerja bg memperolehi aset-aset
ž 2. apa-apa hutang yang terhutang oleh satu pihak yg telah
dilakukan bg manfaat mereka bersama
ž 3. keperluan-keperluan anak-anak yg belum dewasa dari
perkahwinan itu
HASIL USAHA TUNGGAL???
Seksyen 122 (3)
ž Seksyen 122 (4)
ž menentukan kadar harta sepencarian hasil tunggal :
ž - takat sumbangan-sumbangan yg telah dibuat oleh pihak yg
tidak memperolehi aset itu, kpd kebajikan keluarga dgn memelihara rumahtangga
atau menjaga keluarga
ž - keperluan-keperluan anak-anak yang belum dewasa dalam
perkahwinan itu
BAGAIMANAKAH CARA
PEMBAHAGIAN DIBUAT?
ž
a) SECARA SULH
iaitu dengan
cara pengakuan dan penyerahan hak kepada satu pihak lagi seperti suami mengaku
bahawa rumah itu adalah harta sepencarian tetapi dia tidak mahu menuntut,
sebaliknya melepaskan haknya terhadap rumah itu kpd bekas isteri dan
anak-anaknya.
ž
b)SECARA
BAYARAN BALIK
iaitu apabila
diakui sebidang tanah adalah harta sepencarian tetap si suami atau si isteri
mahu memiliki terus tanah itu, maka siapa yang ingin terus memiliki tanah itu
hendaklah memulangkan semula wang pihak satu lagi yang telah dibayar semasa
pembelian tanah itu.
ž
c) SECARA
PENJUALAN
iaitu suami
dan si isteri tidak mahu memiliki sesuatu harta/aset tetapi mahukan bahagian
masing-masing, maka mhkmh akan memerintahkan aset/harta itu dijual dan
pembahagian mengikut kadar sumbangan terhadap aset itu.
ž
d) SECARA
BAHAGI DUA
ž
seperti kedua
belah pihak suami dan isteri telah tidak dapat membezakan berapakah jumlah wang
yang telah disumbangkan dalam perolehan sesuatu harta itu. cara penyelesainnya
ialah dengan menjual harta itu dan hasilnya dibahagi itu.
ž
e) BUDI BICARA
MAHKAMAH
ž
iaitu apabila
pihak-pihak membuktikan bahawa harta yang mereka perolehi adalah hasil
sumbangan tidak langsung daripada salah satu pihak, maka kadar yang diperolehi
oleh pihak itu adalah mengikut kuasa-kuasa budibicara hakim perbicaraan dengan
mengambil kira kadar yang munasabah dan takat sumbangan pihak itu.
Perceraian fasakh di Malaysia
Selalu kita dengar isteri ingin menuntut fasakh jika suami enggan melepaskannya. Tahukah anda perceraian secara fasakh memerlukan pembuktian yang kuat. Kebayakan kes, Hakim Syariah akan menasihati Plaintif untuk melantik Peguam Syariah dalam membantu tuntutan fasakh tersebut. Sebaiknya anda melantik Peguam Syariah bertauliah untuk membantu anda dalam tuntutan fasakh. Kesan perceraian secara fasakh ialah suami isteri tidak boleh merujuk semula selepas fasakh diputuskan mahkamah dan perlu berkahwin semula jika ingin berbaik semula.Fasakh juga tidak akan mengurangi bilangan talaq sekiranya berkahwin semula.
Seksyen 53 Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam menyatakan alasan-alasan berikut untuk permohonan perceraian fasakh:
(1) Seseorang perempuan atau lelaki, mengikut mana-mana yang berkenaan, yang berkahwin mengikut Hukum Syarak berhak mendapat suatu perintah untuk fasakh atas satu atau lebih daripada alasan yang berikut, iaitu—
(1) Seseorang perempuan atau lelaki, mengikut mana-mana yang berkenaan, yang berkahwin mengikut Hukum Syarak berhak mendapat suatu perintah untuk fasakh atas satu atau lebih daripada alasan yang berikut, iaitu—
- (a) bahawa tidak diketahui tempat di mana beradanya suami atau isteri selama tempoh lebih daripada satu tahun;
(b) bahawa suami telah cuai atau telah tidak mengadakan peruntukan bagi nafkahnya selama tempoh tiga bulan;
- (c) bahawa suami atau isteri telah dihukum dengan hukuman pemenjaraan selama tempoh tiga tahun atau lebih;
(d) bahawa suami atau isteri telah tidak menunaikan, tanpa sebab yang munasabah, kewajipan perkahwinannya (nafkah batin) selama tempoh satu tahun;
(e) bahawa suami telah mati pucuk pada masa perkahwinan dan masih lagi sedemikian dan isteri tidak tahu pada masa perkahwinan bahawa suami telah mati pucuk;
(f) bahawa suami atau isteri telah gila selama tempoh dua tahun atau sedang mengidap penyakit kusta atau vitiligo atau sedang mengidap penyakit kelamin dalam keadaan boleh berjangkit;
(g) bahawa isteri, setelah dikahwinkan oleh wali Mujbirnya sebelum dia mencapai umur baligh, menolak perkahwinan itu sebelum mencapai umur lapan belas tahun, dan dia belum disetubuhi oleh suaminya itu;
(h) bahawa suami atau isteri menganiayai isteri atau suaminya iaitu, antara lain—
- (i) lazim menyakiti atau menjadikan kehidupannya menderita disebabkan oleh kelakuan aniaya;
- (ii) berkawan dengan perempuan atau lelaki jahat atau hidup berperangai keji mengikut pandangan Hukum Syarak;
(iii) memaksa isteri hidup secara lucah;
(iv) melupuskan harta isteri atau suami atau melarang isteri atau suami itu daripada menggunakan hak-haknya di sisi undang-undang terhadap harta itu;
(v) menghalang isteri atau suami daripada menunaikan atau menjalankan kewajipan atau amalan agamanya; atau
(vi) jika suami mempunyai lebih daripada seorang isteri, dia tidak melayani isteri yang berkenaan secara adil mengikut kehendak-kehendak Hukum Syarak;
- (i) bahawa walaupun empat bulan berlalu tetapi persetubuhan belum berlaku kerana suami atau isteri sengaja enggan bersetubuh;
(j) bahawa isteri tidak memberikan izin terhadap perkahwinan itu atau izinnya tidak sah, sama ada oleh sebab paksaan, kesilapan, ketidaksempurnaan akal, atau apa-apa hal keadaan lain yang diakui oleh Hukum Syarak;
(k) bahawa pada masa perkahwinan itu isteri, sungguhpun boleh memberi izin yang sah, ialah seorang yang sakit otak, sama ada berterusan atau berselangan, dalam pengertian Ordinan Sakit Otak 1952[Ord. 31/52.] atau sakit otaknya adalah daripada jenis atau ke takat yang menjadikannya tidak layak untuk berkahwin; atau
Subscribe to:
Posts (Atom)